طراحی متدولوژی تعالی سازمانی صنعت نفت ایران ..

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری، گروه مدیریت صنعتی، پردیس بین‌المللی کیش، دانشگاه تهران، جزیره کیش، ایران.

چکیده

هدف: تعالی سازمانی، مفهومی ‌ناشناخته در حوزه مدیریت و سازمان نیست؛ اما توسعه مدل‌های جدید، اختلاف فاحش میان نسخه 2020 و نسخه‌های قدیمی مدل بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت و تلاش سازمان‌های مختلف برای توسعه متدولوژی سفارشی تعالی سازمانی برای سازمان خود، همه نشان از پویایی و ضرورت تمرکز بر این مفهوم بنیادین دارد. از این رو، در مقاله حاضر تلاش شده است تا به پیکربندی و آزمون متدولوژی تعالی سازمانی صنعت نفت ایران پرداخته شود.
روش: به‌منظور پیکربندی مدل، از استراتژی نظریه داده‌بنیاد چندگانه (MGT) استفاده شده است، این مدل، به‌نوعی روش تکمیلی و توسعه‌یافته نظریه داده‌بنیاد (GT) است و می‌تواند با ترکیب رویکردهای قیاسی و استقرایی، چارچوب جامعی برای توسعه نظریه فراهم آورد. افزون بر این، برای تأیید و ارزیابی مدل، از روش نظرسنجی از خبرگان استفاده شده است.
یافته‌ها: تحلیل داده‌های حاصل از بررسی بیش از 70 مدل توسعه داده شده در 40 سال اخیر و مصاحبه با 22 نفر از خبرگان که با ترکیب روش‌های نمونه‌گیری هدفمند قضاوتی و روش گلوله ‌برفی انتخاب شدند، به تدوین و تأیید مدلی مشتمل بر 7 معیار، 32 زیرمعیار و 102 مفهوم منجر شد که بهبود عملکرد و تعالی سازمانی صنعت نفت ایران را در قالب معیارهای «رهبری استراتژیک و توسعه مدیریت»، «مدیریت سرمایه‌های سازمانی»، «دیپلماسی سازمانی»، «عملیات و مشتریان»، «نتایج فرایندهای مدیریتی و پشتیبان»، «نتایج ذی‌نفعان»و «نتایج زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز» مفهوم‌سازی می‌کند.
نتیجه‌گیری: مدل برخاسته از پژوهش حاضر، این قابلیت را دارد که برای تدوین نقشه راه تعالی سازمانی، ارزیابی و تعیین برنامه‌های بهبود صنعت نفت، بهره‌برداری شود.  

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing Organizational Excellence Methodology for Iran’s Oil Industry

نویسندگان [English]

  • Ali Mohaghar 1
  • Hossein Safari 1
  • Faghiheh Moein Najaf Abadi 2
1 Prof., Department of Industrial Management, Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Ph.D. Candidate, Department of Industrial Management, Kish International Campus, University of Tehran, Kish Island, Iran.
چکیده [English]

Objective: Organizational excellence is not an unknown concept in management and organization; in addition, developing novel models, differences between the 2020 model and the old model of EFQM, and different firms’ efforts to develop customized OEM methodology all indicate the dynamics and importance of focusing on this fundamental concept. Therefore, in the present study, an attempt was made to configure and test organizational excellence methodology in Iran’s oil industry.
Methods: This research was conducted by using Multi-Grounded Theory (MGT), a complementary and extended method of Grounded Theory (GT), that provides a comprehensive framework to develop distinctive theories. To validate the results, expert surveys were used in a separate stage. The result verified the validity of the acquired results and appropriateness of the final model from the perspective of understandability, comprehensiveness, applicability, and innovation.
Results: Analyzing the gathered data by reviewing more than 70 models developed over the last 40 years and conducting interviews with 22 experts selected through a combination of purposive and snowball sampling methods led to the development of a model with seven criteria, 32 subcriteria, and 102 concepts which improve the excellence of Iran’s oil industry in terms of "Strategic leadership and management development", "Management of organizational capital", "Organizational diplomacy", "Operation and customers", "Results of managerial and supportive processes", "Stakeholders results", and "Value chain results".
Conclusion: The obtained results of the present study can be applied in developing a roadmap for organizational excellence, evaluating and determining plans to improve Iran’s oil industry.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Multi-grounded theory
  • Organizational Excellence
  • Performance improvement
  • Organizational diplomacy
  • Value chain of oil and gas industry
اکبریان، مجتبی و نجفی، امیر عباس (1388). همراستا سازی مدل تعالی کیفیت اروپایی و مدیریت استراتژیک برای رسیدن به بهبود عملکرد. مدیریت صنعتی، 1(2)، 19-34. 
حسین زاده، مهدی؛ امین بیدختی، علی‌اکبر؛ رضایی، علی‌محمد و فرحبخش، سعید (1397). طراحی و تدوین مدل بومی تعالی سازمانی در پلیس پیشگیری ناجا: مطالعه موردی فرماندهی انتظامی ویژه شرق تهران.  نشریه علمی دانش انتظامی، 20(2)، 1-34.
دانایی فرد، حسن؛ الوانی، مهدی و آذر، عادل (1394). روش‌شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع (چاپ دهم). تهران: انتشارات صفار.
صفری، حسین؛ صادقی مقدم، محمدرضا و عبادی ضیایی، علی (1395). مدل‌سازی علّی روابط میان معیارهای مدل تعالی سازمانی EFQM در بانک توسعۀ تعاون. مدیریت صنعتی، 8(3)، 423- 446. 
صفری، حسین؛ عبادی‌ضیایی، علی و مرادی‌مقدم، محسن (1398). تفسیری بر مدل تعالی سازمانی EFQM. تهران: دانشگاه تهران.
صفری، حسین؛ مرادی‌مقدم، محسن و عبادی‌ضیایی، علی (1395). جایگاه استانداردهای بینالمللی ایزو در مدل تعالی سازمانی EFQM، تهران: مؤسسه کتاب مهربان نشر.
صفری، حسین؛ صادقی مقدم، محمدرضا؛ مختارزاده گروسی، نیما و مرادی مقدم، محسن. (1398). ارائه مـدل مفهـومی بلـوغ تعالی سازمانی مبتنی بر قابلیتهای سازمان (مورد مطالعه: شرکت ارتباطات سیار ایران (همـراه اول)). مـدیریت صـنعتی، 11(1)، 21- 44. 
عبادی ضیائی، علی؛ محقر، علی؛ آذر، عادل؛ صادقی مقدم، محمدرضا و صفری، حسین. (1399). شناسایی حلقه‎های علّی مرتبط با رویکردهای متداول در مدل تعالی سازمانی مبتنی بر پویایی سیستم. مدیریت صنعتی، 12(2)، 249- 270. 
فرهادی، علی و یوسفی، مجید (1397). تعالی دانشگاه‌های سازمانی: رویکرد مدل‌سازی ساختاری تفسیری. فصلنامه علمی آموزش علوم دریایی، 5(4)، 46-60.
قاسمی، احمدرضا؛ یوسفی، خرایم محمد و اسمعیلی، محسن (1398) مدل تعالی عملکرد واحدهای نظامی برگرفته از چارچوب EFQM با رویکرد فراترکیب و وزرن‎دهی خاکستری. فصلنامه مدیریت نظامی، 19(75)، 107- 140.
میرسپاسی، ناصر؛ معمارزاده، غلامرضا؛ نجف بیگی، رضا و علی زاده، مهدی (1392). طراحی الگوی تعالی سازمانی در بخش دولتی. پژوهشنامه مدیریت اجرایی، 5(10)، 157-180.
واحدی، حسین؛ حاج علیان، فرشاد؛ جهانگیرفرد، مجید و مجیبی، تورج (1399). طراحی الگوی مدیریت عملکرد در حوزه سلامت ایران.  فصلنامه مدیریت پرستاری، 9(3)، 87-100.
یاوری، وحید و زاهدی، شمس السادات (1392). طراحی مدل مفهومی مدیریت عملکرد سازمانی برای سازمان‌های دولتی و غیرانتفاعی. اندیشه مدیریت راهبردی، 7(1)، 79-122.
 
References
Akbarian, M., & Najafi, A. (2009). Integration between the EFQM Excellence Model and Strategic Management for Improving Organizational Performance. Industrial Management Journal, 1(2), 19-34. (in Persian) ‏‏ ‏
Barney, J. (1991). Firm resources and sustained competitive advantage. Journal of management, 17(1), 99-120.
Barney J. (2001). Is the resource-based view a useful perspective for strategic management research. The Academy of Management Review, 26(1), 41-56.
Bassioni, H. A., Price, A. D. F., & Hassan, T. M. (2005). Building a conceptual framework for measuring business performance in construction: an empirical evaluation. Construction management and economics, 23(5), 495-507.
Chiera, E. (1994). High performance work organization - a promising future for American industry and organized labor, Control Engineering Practice, 2 (4), 677-687.
Dahlgaard, J. J., Chen, C. K., Jang, J. Y., Banegas, L. A., & Dahlgaard-Park, S. M. (2013). Business excellence models: Limitations, reflections and further development, Total Quality Management and Business Excellence, 24(5–6), 519–538.
Danaeifard, H., Alvani, M., Azar A. (2004). Quantitative research methodology in management: A comprehensive approach. Tehran: Saffar Publication (in Persian)
De Waal, A. (2007). The characteristics of a high-performance organization, Business Strategy Series, 8 (3), 179-185.
Do, T. T., & Mai, N. K. (2020). High-performance organization: a literature review. Journal of Strategy and Management, 13(2), 297-309.
Ebadi Ziaei, A., Mohaghar, A., Azar, A., Sadeghi Moghadam, M. R., & Safari, H. (2020). Identifying Causal Loops for Common Approaches of the EFQM Excellence Model. Industrial Management Journal, 12(2), 249-270. ‏ (in Persian) ‏
Escrig, A.B. and de Menezes, L.M. (2015). What characterizes leading companies within business excellence models? An analysis of ‘EFQM recognized for excellence’ recipients in Spain, International Journal of Production Economics, 169, 362-375.
Farhadi, A., & Yousefi, M. (2018). Organizational University Excellence: An Interpretive Structural Modeling Approach. Journal of Marine Science Education, 5(4), 46-60.
(in Persian)
Ghasemi, A., Yosefi Kharayem, M., Smaeily, M. (2019). A Performance Excellence Model of Military Units based on EFQM Framework. Military Management Quartrly, 19(75), 107-140. (in Persian)
Goldkuhl, G., & Cronholm, S. (2010). Adding theoretical grounding to grounded theory: Toward multi-grounded theory. International journal of qualitative methods9(2), 187-205.
Hosseinzadeh, M., Amin Beidakhti, A.A., Rezaei, A.M., & Farahbakhsh, S. (2018). Designing and compiling a native model of organizational excellence in the NAJA Prevention Police: A case study of the East Tehran Special Disciplinary Command. Scientific Journal of Law Enforcement Science, 20(2), 1-34. (in Persian) ‏‏
Hvidman, U., & Andersen, S. C. (2014). Impact of performance management in public and private organizations. Journal of Public Administration Research and Theory, 24(1), 35–58.
Jones, G. (2005), What are you doing to create high performance in your organization?, Human Resource Management International Digest, 13 (1), 33-39.
Kim, D. Y., Kumar, V., & Murphy, S. A. (2010). European foundation for quality management business excellence model. International Journal of Quality & Reliability Management, 27 (6), 684–701.
Kirkman, B., Lowe, K. and Young, D. (1999). What is a high-performance work organization?, Leadership in Action, 19 (2), 13-15.
Lacy, P., Arnott, J. and Lowitt, E. (2009). The challenge of integrating sustainability into talent and organization strategies: investing in the knowledge, skills and attitudes to achieve high performance, Corporate Governance: The International Journal of Business in Society, 9 (4), 484-494.
Litos, C. I., Politis, Y. N., Grigoroudis, E. T., & Moustakis, V. S. (2011). A Sector-Oriented Methodology for the Development of Business Excellence Model—An Application in the Greek Hotel Industry. Journal of Quality Assurance in Hospitality & Tourism, 12(2), 83-103.
Liu, Y. L., Pen-Fa, K., Chiang, J. T., & Shyr, W. J. (2021). Should the EFQM Excellence Model be Adapted for Specific Industries? A Restaurant Sector Example. International Journal of Hospitality Management, 92, 102694(Article Number).
Mirsapasi, N., and Memarzadeh, G., and Najaf Beigi, R., and Alizadeh, M. (2014). Designing a model of organizational excellence in the public sector. Journal of Executive Management, 5(10), 6-6. (in Persian)
Mohammad, M., Mann, R., Grigg, N. and Wagner, J.P. (2011). Business excellence model: an overarching framework for managing and aligning multiple organisational improvement initiatives, Total Quality Management & Business Excellence, 22 (11), 1213-1236.
Nenadál, J. (2020). The New EFQM Model: What is Really New and Could Be Considered as a Suitable Tool with Respect to Quality 4.0 Concept?, Quality Innovation Prosperity, 24(1), 17-28.
Ojha, S. K. (2015). Operational excellence for sustainability of Nepalese industries. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 189, 458-464.
Penrose E.T. (1959). The theory of the growth of the Firm. Oxford University Press, Oxford, MA
Perry, J. L., and Rainey H. G. (1988). The public–private distinction in organization theory: A critique and research strategy. The Academy of Management Review, 13, 182–201.
Peters, T. and Waterman, R. (1982), In Search of Excellence: Lessons from America’s Best-Run Companies, Warner Books, Harper & Row, New York.
Rahman, M., Islam, R., Husain, W. R. W., & Ahmad, K. (2019). Developing a hierarchical model to enhance business excellence in hotel industry of Bangladesh. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 31(4), 1836-1856.
Safari, H., Moradi Moghaddam, M, Ebadi Ziaei, A. (2016). The place of ISO international standards in the EFQM organizational excellence model. Mehraban Book Publishing Institute (in Persian)
Safari, H., Ebadi Ziaei, A and Moradi Moghadam, M. (2018). An Interpretation of the EFQM Model of Organizational Excellence. University of Tehran. (in Persian)
Safari, H., Sadeghi Moghadam, M. R., Mokhtarzaeh, N., & Moradi Moghadam, M. (2019). Developing a Conceptual Model of Organizational Excellence Maturity Based on Organizational Capabilities (Case Study: Mobile Telecommunication Company of Iran (Hamrahe Aval)). Industrial Management Journal, 11(1), 21-44. (in Persian) ‏
Safari, H., Sadeghi Moghaddam, M. R., & Ebadi Ziaei, A. (2016). Causal modeling of relationships between criteria for EFQM excellence model in TOSE’E TA’AVON bank. Industrial Management Journal, 8(3), 423-446. (in Persian)
Saner, R., Yiu, L., & Søndergaard, M. (2000). Business diplomacy management: A core competency for global companies. Academy of Management Perspectives, 14(1), 80-92.‏
Sony, M., & Naik, S. (2019). Key ingredients for evaluating Industry 4.0 readiness for organizations: a literature review. Benchmarking: An International Journal, 27(7), 2213-2232.
Steger, U. (2003). Corporate Diplomacy: The Strategy for a Volatile, Fragmented Business Environment. John Wiley & Sons.
Toma, S. G., & Naruo, S. (2017). Total quality management and business excellence: the best practices at Toyota Motor Corporation. Amfiteatru Economic Journal, 19(45), 566-580.
Ubaid, A. M., & Dweiri, F. T. (2019). Excellent performance realization methodologies (EPRMs): elements and framework. In International conference on industrial engineering and operations management. Bangkok, Thailand (pp. 233-241).
Ubaid, A. M., Dweiri, F. T., & Ojiako, U. (2020). Organizational excellence methodologies (OEMs): a systematic literature review. International Journal of System Assurance Engineering and Management, 11(6), 1395-1432.
Vahedi, H., Alian, F., Jahangirfard, M., & Mojibi, T. (2020). Designing a performance management model in the field of health in Iran. Journal of Nursing Management, 9(3), 87-100. (in Persian)
Yavari, V., & Zahedi, S.S. (2013). Designing a conceptual model of organizational performance management for governmental and non-profit organizations. Strategic Management Thought, 7(1),79-122. (in Persian)