مدل‌سازی تعاملات ذی‌نفعان کلیدی امنیت غذایی در بخش دانه‌های روغنی با رویکرد ساختاردهی مسئله

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 ، دانشیار، گروه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

10.22059/imj.2023.351740.1008006

چکیده

هدف: امنیت غذایی یکی از مسائل راهبردی است که وابستگی یا عدم وابستگی در تأمین آن، در استقلال اقتصادی سیاسی کشور نقش عمده‌ای ایفا می‌کند. متأسفانه کشور ما در بخش دانه‌های روغنی با وابستگی بیش از 90 درصدی مواجه است که این مسئله، کشور را در حوزه اقتصادی برای تأمین امنیت غذایی و ملی وابسته می‌کند. این موضوع استقلال کشور را هدف قرار داده است و پرداختن به آن در قالب پژوهش حاضر، اولویت بسیار زیادی دارد. در این راستا، مطالعه حاضر با ارائه مدلی مطلوب برای شناسایی ذی‌نفعان، اهداف، وظایف و اختیارات آن‌ها و پیامدهای اجرای طرح توسعه و کشت دانه‌های روغنی با رویکرد ساختاردهی مسئله، می‌تواند به تحلیل بهتر سیاست‌ها و حمایت از استراتژی‌های (تدوین و اجرا) طرح توسعه و کشت دانه‌های روغنی در سطح ملی منجر شود.
روش: در این پژوهش با بهره‌گیری از روش تحلیل ذی‌نفعان، به شناسایی ذی‌نفعان این مسئله پرداخته شد. با توجه ‌به ماهیت آشفته مسئله و تأکید بر ساخت‌دهی مسئله، از تکنیک نگاشت‌شناختی استفاده شد. بدین منظور از نرم‌افزار FCMapper برای ترسیم مفاهیم و تحلیل روابط میان آن‌ها و همچنین ارائه تحلیل‌های اهمیت استفاده شد. ذی‌نفعان حوزه دانه‌های روغنی، مبتنی بر روش کتابخانه‌ای با مطالعه متون مربوطه و اسناد بالادستی استخراج شدند. طراحی مدل و ساختاردهی به ذی‌نفعان و بازیگران با استفاده از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با 25 نفر از خبرگان حوزه امنیت غذایی انجام شد که این افراد با روش نمونه‌گیری گلوله برفی و حصول اشباع نظری انتخاب شدند.
یافته‌ها: در مرحله اول، در بخش کیفی با مطالعه اسناد و منابع کتابخانه‌ای، فهرست 90 عاملی از ذی‌نفعان شناسایی شد. در مرحله بعد با مصاحبه از خبرگان و تشکیل نقشه‌های شناختی از آن‌ها، سایر عوامل از قبیل اهداف، وظایف و اختیارات ذی‌نفعان اصلی و پیامدهای اجرای طرح توسعه و کشت دانه‌های روغنی احصا شد. همچنین میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری و مرکزیت هریک از این عوامل به‌دست آمد. بدین ترتیب، اولویت هر یک از عوامل شناسایی‌شده، بر اساس میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری و همچنین، درجه مرکزیت مشخص شد؛ برای مثال، وزارت جهاد کشاورزی با مقدار 67/0 تأثیرگذارترین ذی‌نفع و امنیت غذایی و استقلال اقتصادی با مقدار 51/0 نقش تأثیرپذیرترین پیامد را در بین سایر پیامدها دارد.
نتیجه‌گیری: در این پژوهش به ساختاردهی مسئله آشفته و ناموفق طرح توسعه و کشت دانه‌های روغنی در کشور و ارائه مدلی مطلوب برای شناسایی ذی‌نفعان، اهداف، وظایف و اختیارات آن‌ها و پیامدهای اجرای طرح با رویکرد ساخت‌دهی مسئله پرداخته شد. با مشخص‌شدن ذی‌نفعان بااهمیت و تأثیرگذاری و تأثیرپذیری اهداف و پیامدها، به‌طبع شناسایی و مدل‌سازی آن‌ها، می‌تواند دلالت‌های چشمگیری برای مدیریت و سیاست‌گذاری نظام امنیت غذایی داشته باشد و نقش مؤثرتری در بهبود شرایط ایفا کند. شایان ذکر است که پژوهشکده سیاست پژوهشی و مطالعات راهبردی حکمت، از نتایج پژوهش حمایت کرده‌اند و مدل پژوهش توسط خبرگان مجموعه تأیید و بهره‌برداری شده است.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Modeling Stakeholder Interactions in the Oilseeds Sector's Food Security Using a Problem Structuring Approach

نویسندگان [English]

  • sajjad sheikh olia lavasani 1
  • Mahmoud Dehghan Nayeri 2
1 Ph.D. Candidate, Department of Industrial Management, Faculty of Management and Economic, Tarbiant Modares University, Tehran, Iran
2 , Associate Prof., Department of Industrial Management, Faculty of Management and Economic, Tarbiant Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Objective
Food security holds such strategic significance that ensuring it plays a pivotal role in a nation's economic and political self-reliance. The growing reliance on foreign governments for essential food supply considerably undermines a country's political and economic leverage on the global stage. Regrettably, Iran finds itself grappling with over 90 percent dependency on the oilseeds sector, consequently amplifying the nation's susceptibility. Thus, the current study addresses this critical concern, vital for a nation's sustenance. Accordingly, this study comprises the development and cultivation plan of oilseeds in the Islamic Republic of Iran intending to portray a deep-rooted power system that has been formed in the food security system that hinders the optimal implementation strategies. Consequently, the paper aims to provide a model of key stakeholders in the field of food security by employing the Problem Structuring Method (PSM), in search of better analysis of policies and supporting strategies.
 
Methods
The study employs stakeholder analysis to introduce the actual stakeholders followed by cognitive mapping, considering the chaotic nature of the issue and structuring the problem for providing an agreed and committed solution.  To this aim, FC mapper software is employed for concept mapping, interrelation, and important analysis. Oilseeds Stakeholders were chosen according to the library research method and upstream documents. It was followed by semi-structured interviews with 25 food security experts who have been selected through snowball sampling, for structuring the mentioned stakeholders in a comprehensive model.
 
Results
First, in the qualitative part, according to documents a list of 90 stakeholders was proposed. Then, Through the process of conducting expert interviews and utilizing cognitive mapping, while also taking into account additional factors like the objectives, responsibilities, and authorities of the relevant stakeholders, the aim was to ascertain the outcomes of the oilseed development and cultivation plan. Also, the degree of influence, effectiveness, and centrality of all influencing factors were determined which declares their priority as well. Accordingly, the Iranian Ministry of Agricultural is the most influential stakeholder with a value of 0.67, and food security and economic independence with a value of 0.51 is the most influential outcome among other outcomes.
 
Conclusion
The research focuses on the systematic formulation of the oilseed cultivation challenge in Iran, culminating in the development of a model to recognize stakeholders, delineate their objectives, responsibilities, and authorities, and analyze the ramifications of the implementation plan using the PSM. Identifying stakeholders as well as their power and interest, goals, and consequences, in a comprehensive model leads to significant implications for the management and maki-policy of the food security system and plays a more effective role in improving the conditions. The obtained outcomes were endorsed and utilized by the Hekmat Institute of Research Policy and Strategic Studies, which provided financial backing for the study.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cognitive map
  • Food security
  • Interactions modeling
  • Oilseeds
  • Problem structuring
  • Stakeholder analysis

مراجع

منابع
ابطحی فروشانی، زینت السادات؛ فرصتکار، احسان؛ خوشنواپور، نادر و ابطحی فروشانی، سیدتقی (1394). تحلیل ذی‌نفعان کلیدی با استفاده از ماتریس علاقه ـ قدرت مطالعه موردی: طرح‏های توسعه میادین منطقه پارس جنوبی. یازدهمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت پروژه.
ایزدبخش، حمید و امامی، سیدمجتبی (1399). تحلیل ذی‌نفع و مدل‌سازی بازیگران کلیدی طرح تحول نظام سلامت در جمهوری اسلامی ایران. مطالعات مدیریت دولتی ایران، 3(2)، 131-160.
تصدیقی، هومن (1390). شناسایی ذی‌نفعان پروژه سامانه ارتباطات هوشمند خودرویی از طریق خوشه‌بندی مصادیق ذی‌نفعی بر اساس روشK-Means . فصلنامه توسعه تکنولوژی صنعتی، 9(18)، 29-36.
خاکباز، حسن و عیوض‌پور، جعفر (1392). مدیریت شبکه ذی‌نفعان در مراکز رشد فناوری. فصلنامه رشد فناوری، 9(32)، 20-24.
خسروانی، فرزانه؛ آذر، عادل و خدادادحسینی، سید حمید (1395). ساختاردهی مسئله تدوین استراتژی با استفاده از رویکردهای استراتژی مذاکره و بازتاب مفاهمه و تئوری درام (مورد مطالعه: فاز پالایش بعد از تولید زنجیره تأمین سبز گاز پژوهش‏های نوین در تصمیم گیری، 1(1)، 103-138.
دانایی فرد، حسن و مظفری، زینب (۱۳۸۸). ارتقای روایی و پایایی پژوهش‌های کیفی. تحقیقات مدیریت، ۱(۱)، 131- 162.
دهقانی، مصطفی؛ حقیقت نایینی، غلامرضا و زبردست، اسفندیار (1400). تحلیل ذی‌نفعان توسعه شهری دانش بنیان (مورد پژوهی: شهر اصفهان). پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 53(1)، 323-341.
رضائی پندری، عباس؛ آذر، عادل؛ تقوی، الهوردی و مقبل باعرض، عباس (1393). ارائه مدل ارزیابی عملکرد زنجیره تأمین خدمات با رویکرد نگاشت‌شناختی فازی (مورد مطالعه: صنعت بیمه) .چشم‌انداز مدیریت صنعتی، 4(4)، 75-93.
سلیمان نژاد، رضا؛ علی بیگی، امیرحسین و صالحی، لاله (1400). تحلیل ذی‌نفعان توسعه پایدار گردشگری کشاورزی در غرب استان مازندران. پژوهش‌های روستایی، 12(4)، 662-683.
شیخ بگلو، زین العابدین؛ تیمورنژاد، کاوه؛ گیوریان، حسن و عباس‌زاده سهرون، یدالله (1399). شناسایی و تحلیل ذی‌نفعان سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت با استفاده از تکنیک دیمتل. مدیریت بهداشت و درمان، 11(3)، 33-44.
صدرالسادات، سیدعلی (1388). قانون مدیریت خدمات کشوری تحلیل ریسک‌ها و ذی‌نفعان مربوطه در صنعت نفت. مدیریت و منابع انسانی در صنعت نفت، 3(7)، 40-43.  
طزرجی، سجاد؛ نظری رباطی، فاطمه (1399). بررسی امنیت غذایی در دوران همه‌گیری کووید ـ ۱۹ در استان کرمان (سال ۱۳۹۹). مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک. ۲۳ (۵)، 774- ۷۸۵.
عارفی، سارا و عندلیب اردکانی، داود (1395). طراحی مدل زنجیره تأمین پایدار با رویکرد DEMATEL فازی و پویایی سیستم در صنایع فولاد استان یزد. کنفرانس جامع علوم مدیریت و حسابداری.
عضدی دیلمی، بهشاد و باقری مقدم، ناصر (1387). تکنیک‏های شناخت و تحلیل ذی‌نفعان با رویکرد برنامه‌ریزی استراتژیک در سازمان‌های دولتی و غیرانتفاعی (مطالعه موردی در شرکت برق منطقه‌ای گیلان). بیست‌وسومین کنفرانس بین‌المللی برق.
فرشید، مریم؛ گوهررستمی، حمیدرضا و رمضانی‌نژاد، رحیم (1401). واکاوی میزان قدرت و منافع ذینفعان سیستم مدیریت استعداد در ورزش استان گیلان بر اساس ماتریس مندلو. مطالعات مدیریت ورزشی، 14(74)، 103-126.
قاضی نوری، سید سپهر؛ محمدی، سهیلا و عبدی، منصوره (1392). بهبود فرایند QFD به‌کمک تحلیل ذی‌نفعان: ابزاری کارا برای برنامه‌ریزی استراتژیک ملی (مطالعه موردی: نقشه جامع علمی کشور). مجله پژوهش‌های مدیریت عمومی، 6(20)، 35-56.
کریمی، تورج؛ آذر، عادل؛ محبان، بهار و قاسمی، روح اله (1401). تدوین نقشه راه فناوری حمل‌ونقل هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیا در صنایع غذایی دارای زنجیره تأمین سرد. مدیریت صنعتی، 14(2)، 195- 219.
مرادی، یزدان؛ ولی نسب، تورج و عبدالحی، حسینعلی (1402). معرفی محورهای پژوهش و فناوری حوزه شیلات بر پایه چهار رکن امنیت غذایی. مجله علمی شیلات ایران، 32(1)، 85-93.
مصطفایی دولت‌آباد، خدیجه و آذر، عادل (1391). نگاشت ‌شناخت فازی رویکردی نوین در مدل‌سازی نرم: مدل‌سازی بودجه‌ریزی در مرکز آمار ایران. پژوهش‌های مدیریت در ایران، 16(3)، 83- 103.
نیاکان، لیلی و خدیور، آمنه. (1401). شناسایی و تحلیل راهبردی نیازها و انتظارات ذی‏‌نفعان صنعت بیمه. فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی، 13(50)، 61-84.
References
Abtahi Foroushani, Z. A. S., Forsatkar, E., Khoshnavapour, N. & Abtahi Foroushani, S. (2015). Analysis of key stakeholders using the power-interest matrix of a case study: development plans of fields in South Pars region. Paper presented at the 11th International Project Management Conference, Tehran. https://civilica.com/doc/620756 (in Persian)
Akinci, F., Mollahaliloğlu, S., Gürsöz, H. & Oğücü, F. (2012). Assessment of the Turkish health care system reforms: a stakeholder analysis. Health Policy, 107(1), 21-30. doi:10.1016/j.healthpol.2012.05.002
Arefi, S. & Andalib Ardakani, D. (2016). Designing a sustainable supply chain model with fuzzy DEMATEL quality and dynamic system in steel industries of Yazd province. Paper presented at the Comprehensive conference of management and accounting sciences. https://civilica.com/doc/606239 (in Persian)
Atashbahar, O., Sari, A. A., Takian, A., Olyaeemanesh, A., Mohamadi, E. & Barakati, S. H. (2021). Integrated early childhood development policy in Iran: a stakeholder analysis. BMC Health Services Research, 21, 1-10.
Azodi Deylami, B. & Bagheri Moghaddam, N. (2008). Beneficiary identification and analysis techniques with strategic planning approach in government and non-profit organizations (case study in Gilan regional electricity company). Paper presented at the The 23rd International Electricity Conference. https://civilica.com/doc/131087 (in Persian)
Babu, S., Gajanan, S. N. & Sanyal, P. (2014). Food security, poverty and nutrition policy analysis: statistical methods and applications. Academic Press.
Buanes, A., Jentoft, S., Karlsen, G., Maurstad, A., Søreng, S., Norut, C., . . . Norway, A. (2004). In whose interest? An exploratory analysis of stakeholders in Norwegian coastal zone planning. Ocean & Coastal Management, 47, 207-223. doi:10.1016/j.ocecoaman.2004. 04.006
Chrysostomidis, I., Perumalpillai, S., Bohm, M., Crombie, M., Beynon, E. & Lee, A. (2013). CO2 Capture Project's CCS Stakeholder Issues Review and Analysis. Energy Procedia, 37, 7832-7839. doi:10.1016/j.egypro.2013.06.676
Danaeifard, H. & Mozaffari, Z. (2009) Promoting Validity and Reliability in Qualitative Management Research: Reflections on Research Auditing Strategies, Management Research, 1(1), 131-162. (in Persian)
Dehghani, M., Haghighat Naeini, G. & Zebardast, E. (2021). Knowledge-Based Urban Development Stakeholder Analysis (Case Study: Isfahan City). journal of human geography reserach quarterly, 53(1), 323-341. doi:10.22059/jhgr.2020.280961.1007921
FAO, IFAD, UNICEF, WFP and WHO (2019). The State of Food Security and Nutrition in the World 2019. Safeguarding against economic slowdowns and downturns. Rome, FAO. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO
Farshid, M., Goharrostami, H. & Ramezani nejad, R. (2020). Analysis the amount of power and interests of Talent Management system stakeholders in Guilan province sport based on Mendelow matrix. Sport Management Studies, 14(74), 103- 126. doi:10.22089/smrj.2020.8709.2969 (in Persian)
Ghazi Noori, S., Mohammadi, S. & Abdi, M. (2014). Improvement of QFD Process by Stakeholder Analysis, an Efficient Method in National Strategic Planning Process Case-Study: The Comprehensive Scientific Map of IRAN. The journal of Public Management Researches (PMR), 6(20), 35-56. (in Persian)
Gilson, L., Erasmus, E., Borghi, J., Macha, J., Kamuzora, P. & Mtei, G. (2012). Using stakeholder analysis to support moves towards universal coverage: lessons from the SHIELD project. Health Policy Plan, 27(1), 64-76. doi:10.1093/heapol/czs007
Glauben, T., Svanidze, M., Götz, L., Prehn, S., Jamali Jaghdani, T., Đurić, I. & Kuhn, L. (2022). The War in Ukraine, Agricultural Trade and Risks to Global Food Security. Intereconomics, 57(3), 157-163. doi:10.1007/s10272-022-1052-7
Haddad, L., Kennedy, E. & Sullivan, J. J. F. P. (1994). Choice of indicators for food security and nutrition monitoring. Food Policy, 19(3), 329-343.
Heydari, M., Seyedin, H., Jafari, M. & Dehnavieh, R. (2018). Stakeholder analysis of Iran's health insurance system. Journal of education and health promotion, 7(1), 135-135. doi:10.4103/jehp.jehp_69_18
Izadbakhsh, H. & Emami, S. M. (2020). Stakeholder Analysis and Modeling of the Key Actors in the Health System Transformation Plan of the Islamic Republic of Iran %J Journal of Iranian Public Administration Studies. The journal of Iranian Public Administration Studies (JIPAS), 3(2), 131-160. doi:10.22034/jipas.2020.249902.1106 (in Persian)
Karimi, T., Azar, A., Mohebban, B. & Ghasemi, R. (2022). Developing an Internet of Things-based Intelligent Transportation Technology Roadmap in the Food Cold Supply Chain. Industrial Management Journal, 14(2), 195- 219. (in Persian)
Khakbaz, H. & Eyvazpour, J. (2013). Managing the stakeholders network in technology business incubators. Journal of science & technology parks and incubators, 9(32), 20-24. (in Persian)
Khosravani, F., Azar, A. & Khodadad Hosseini, S. (2016). Strategy Making Problem Structuring with JOURNEY Making and Drama Theory (Case Study: Green Gas Supply Chain). Journal of modaren researchers in decision making, 1(1), 103-138. (in Persian)
Laborde, D., Martin, W. & Vos, R. (2020). Estimating the Poverty Impact of COVID-19 The MIRAGRODEP and POVANA frameworks 1. International Food Policy Research Institute. DOI:10.13140/RG.2.2.36562.58560
Lewis, J. M. (2006). Being around and knowing the players: networks of influence in health policy. Soc Sci Med, 62(9), 2125-2136. doi:10.1016/j.socscimed.2005.10.004
Long, T. & Johnson, M. (2000). Rigour, reliability and validity in qualitative research. Clinical effectiveness in nursing, 4(1), 30-37.
Mikalsen, K. & Jentoft, S. (2001). From user-groups to stakeholders? The public interest in fisheries management. Marine Policy, 25, 281-292. doi:10.1016/S0308-597X(01)00015-X.
Moradi, Y., Valinassab, T. & Abdolhai, H. (2023). Introducing research and technology axes in the field of fisheries based on the four pillars of food security. Iranian Scientific Fisheries Journal, 32(1), 85-93. (in Persian)
Mostafayi, K. & Azar, A. (2012). Cognitive mapping as a new method in optimizing budgeting decisions. Management Research in Iran, 16(3), 83-103. (in Persian)
Namazzi, G., N, K. S., Peter, W., John, B., Olico, O., A, A. K., . . . Elizabeth, E. K. (2013). Stakeholder analysis for a maternal and newborn health project in Eastern Uganda. BMC Pregnancy and Childbirth, 13(1), 58. doi:10.1186/1471-2393-13-58
Niakan, L. & Khadivar, A. (2022). Identifying and strategically analyzing the needs and expectations of insurance industry stakeholders. Journal of Strategic Management Studies, 13(50), 61-84. doi:10.22034/smsj.2022.152226 (in Persian)
Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD)  (2021). What Have Countries Done to Support Young People in the COVID-19 Crisis? OECD Publishing.
Pajouyan, J. & Ghassemi, H. (1998). Food and nutrition security in Iran: a national study on planning and administration. Tehran: Plan and Budget Organization, Islamic Republic of Iran., 120-128. (in Persian)
Rezaei Pandari, A., Azar, a., Allahverdi, T. & Moghbel Baarz, A. (2015). A Fuzzy Cognitive Mapping Model for Service Supply Chains Management Performance Measurement (Case Study: Insurance Industry). Journal of industrial management perspective, 4(4), 75-93. (in Persian)
Sadr-Al-Sadati, S. (2009). Civil service management law, analysis of risks and relevant stakeholders in the oil industry. Strategic Studies in Petroleum and Energy Industry, 3(7), 43-40. (in Persian)
Sheikhbagloo, Z., Teymournejad, K., Givarian, H. & Abbaszade Sohroon, Y. (2020). Identification and Analysis of Stakeholders of the Food and Drug Administration of the Ministry of Health using the Demetel Technique. Journal of healthcare management, 11(no37), 33-44. (in Persian)
Solymannejad, R., Alibaygi, A. & Salehi, L. (2022). Stakeholders’ Analysis of Sustainable Development of Agricultural Tourism in the West of Mazandaran Province. Journal of rural research, 12(4), 662-683. doi:10.22059/jrur.2022.330327.1672 (in Persian)
Tasdighi, H. (2012). Identifying the Stakeholders of Connected Vehicle Technology Using K-Means Clustering Method. Quarterly journal of industrial technology development, 9(18), 29-36. (in Persian)
Tezerji, S. & Nazari Robati, F. (2020). Status of Food Security in Kerman, Iran During the COVID-19 Pandemic. Journal of Arak University of Medical Sciences, 23(5), 774-785. doi:10.32598/jams.23.Cov.6254.2 (in Persian)
Varvasovszky, Z. & McKee, M. (1998). An analysis of alcohol policy in Hungary. Who is in charge? Addiction, 93(12), 1815-1827. doi:10.1046/j.1360-0443.1998.931218157.x
Wheeler, T. & von Braun, J. (2013). Climate change impacts on global food security. Science, 341(6145), 508-513. doi:10.1126/science.1239402
مدیریت صنعتی
دوره 15، شماره 3
1402
صفحه 411-446

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار