ادراک انتقادی سیستم‌ (CSH) برای رویارویی با دیدگاه‌های متضاد ذی‌نفعان نظام بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد ایران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه مدیریت صنعتی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مدیریت صنعتی، دانشگاه تربیت مدرس. تهران، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مدیریت صنعتی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران. ایران

چکیده

هدف: امروزه بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد در راستای مدیریت اثربخش منابع حیاتی کشور، ضرورت انکارناپذیری محسوب می‌شود و عواید اجرای صحیح آن در تمام لایه‌های اقتصادی و اجتماعی جامعه اثرگذار خواهد بود. اهمیت این امر باعث شده است تاکنون پژوهش‌های زیادی به مبانی تئوریک، مفاهیم و مدل‎های بودجه‎ریزی بر مبنای عملکرد بپردازند. اما پژوهش حاضر به‌منظور بازنگری عمیق و ریشه‌ای با رویکردی انتقادی، نظام بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد ایران را در چهار موضوع پایه‌های انگیزش، قدرت، دانش و پایه مشروعیت بررسی می‌کند.
روش: اکتشاف و کنکاش در این سیستم با استفاده از رویکردی انتقادی (رهایی‌بخش) با نام ابتکارات سیستم‌های انتقادی صورت پذیرفته است. با استفاده از این رویکرد، ادراک و بازتاب نظرهای (پنهان) ذی‌نفعان در قالب دوازده پرسش مرزی و در دو حالت «وضع موجود» به مفهوم واقعیت‌ها و آنچه وجود دارد و حالت «باید باشد» به مفهوم ارزش‌ها و آنچه باید در حالت ایده‌آل مقرر باشد، کنکاش می‌شود.
یافته‎ها: ‌یافته‌های حاصل از اجرای متدلوژی، نشان می‌دهد در ارزیابی و اجرای سیستم بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد، مشکلات فنی، انسانی و اجتماعی بسیاری وجود دارد. انتقادهای اصلی سیستم به نحوه هدف‌گذاری، نگاه کوتاه‌مدت سیاسی، نادیده گرفتن تخصص‌های حیاتی جدید و نادیده گرفتن شفافیت در سیستم است.
نتیجه‎گیری: نتایج این پژوهش پیشنهادهایی برخاسته از اکتشاف و درک قضاوت مرزی (قضاوت‌های اولیه درباره سیستم و نگاه کلی درباره آن) ذی‌نفعان به‌منظور بازطراحی و اجرای تغییرات کلیدی در نظام بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد ایران را فراهم کرده است.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Critical Systems Heuristics (CSH) to Deal with Stakeholders' Contradictory Viewpoints of Iran Performance Based Budgeting System

نویسندگان [English]

  • Mahmoud Dehghan Nayeri 1
  • Moein Khazaei 2
  • Fatemeh Alinasab Imani 3
1 Assistant Prof., Department of Industrial Management, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
2 MA. Student, Department of Industrial Management, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
3 MA. Student, Department of Industrial Management, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Objective: Performance based budgeting is an undeniable necessity for effective management of the country vital resources nowadays, which benefits all economic and social layers of the society if properly implemented. Accordingly, this has encouraged lots of studies and researches on PPB theories, concepts and models. This study deeply reviewed Iran’s PBB system within four basic issues, including motivation, knowledge, legitimacy and power through critical approach.
Methods: Exploration in this system has been made using a critical (Emancipatory) approach called Critical Systems Heuristics. The process consists of reflecting the hidden views of the stakeholders using 12 boundary questions in two states of “being” which refers to the present situation and “ought to” which refers to an ideal situation.
Results: Findings of the implementation of methodology showed that there are many technical, human and social problems involved in evaluating and implementing a performance-based budgeting system. The main criticisms of the system are targeting, focusing on the short-term political visions, ignoring the new critical expertise, and ignoring the transparency of the system.
Conclusion: Research findings provided some fruitful comments on Iran’s PBB system and its vital required changes and modifications according to stakeholders’ boundary judgments (primary judgments about and a holistic approach to the system).
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Performance based budgeting
  • Soft Operation Research
  • system thinking
  • critical systems
  • Emancipatory
آذر، عادل؛ زاهدی، شمس­السادات؛ امیرخانی، طیبه (1389). ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﺪل ﭘﯿﺎده‎ﺳﺎزی ﺑﻮدﺟﻪ‎رﯾﺰی ﺑـﺮ ﻣﺒﻨـﺎی ﻋﻤﻠﮑـﺮد ﺑـﺎ روﯾﮑﺮد ﭘﻮﯾﺎﯾﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ. فصلنامه علوم مدیریت ایران، 5(18)، 29 – 53.
آذر، عادل (1389). بودجه‎ریزی بر مبنای عملکرد و حسابرسی عملکرد، از اجرای حسابرسی عملکرد. کنفرانس پاسخگویی و بهرهوری، تهران.
آذر، عادل؛ خدیور، آمنه (1392). روﻳﻜﺮد اﻧﺘﻘﺎدی و ﭘﺴﺎ ﻣﺪرن ﺑﻪ ﺑﻮدﺟﻪ‌رﻳﺰی ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻋﻤﻠﻜﺮد. پژوهش‌های مدیریت در ایران، 18 (3)، 67-94.
آذر، عادل؛ خدیور، آمنه؛ امین ناصری، محمدرضا؛ انواری رستمی، علی اصغر (1390). اراﺋﻪ ﻣﻌﻤﺎری ﻧﻈﺎم ﺑﻮدﺟﻪ‌رﻳﺰی ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺎروﻳﻜﺮد ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ. پژوهش‌های مدیریت در ایران، 15 (3)، 1-22.
آذر، عادل؛ خسروانی، فرزانه؛ خداداد حسینی، سید حمید؛ رجب‎زاده، علی (1395). ساختاردهی مسئله تدوین استراتژی با استفاده از رویکردهای استراتژی مذاکره و بازتاب مفاهمه و تئوری درام (مورد مطالعه: فاز پالایش بعد از تولید زنجیره تأمین سبز گاز). پژوهش‌های نوین در تصمیم‌گیری، 1(1)، 103 – 138.
حسین‎زاده، مهناز؛ مهرگان، محمدرضا؛ امیری، مجتبی (1392). طراحی ‌چارچوبی ‌برای ‌استفاده ‌از ‌روش‌شناسی ‌چندگانه ‌در‌ تحقیق در عملیات ‌با استفاده ‌از رویکرد ‌تحلیل ‌جامع ‌ریخت‌شناسی. چشم‌انداز مدیریت صنعتی، 3(11)، 63-87.
حسین‎زاده، مهناز؛ مهرگان، محمدرضا؛ کیانی، مجتبی (1392). تحقیق در عملیات، علم یا فناوری؟ اهمیت آن چیست؟ سیاست، علم و فناوری، 5(4)، 33-46.
خاتمی، محمود (1381). پراگماتیسم و اومانیسم. فلسفه، 4(5)، 97-112
خدیور، آمنه (1394). طراحی یک سیستم خبره هیبریدی برای بودجه‎ریزی بر مبنای عملکرد. هفتمین کنفرانس بودجهریزی بر مبنای عملکرد، تهران: سالن همایش‎های رازی، ۲۹ و ۳۰ آذر ۱۳۹۴.
عبدصبور، فریدون؛ راوند، مصطفی (1391). الزامات و موانع بودجه‎ریزی عملیاتی سازمان‎ها بر اساس «مدل سه عاملی شه» (مورد مطالعه: شرکت برق منطقه‎ای تهران). مدیریت صنعتی، 7(20)، 109-129.
سبزیان موسی‎آبادی، ع؛ بهمن، شعیب (1389). پراگماتیسم و سیاست: بررسی و نقد پراگماتیسم در قلمرو سیاست و حکومت. تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، 2 (5)، 89-123.
 
References
Abdesabur, F., Ravand, M. (2012). Requirements and barriers of operational budgeting of organizations based on "Three-factor Model of Shah" (Case Study: Tehran Electric Power Company). Industrial Management, 7 (20), 109-129.
Azar, A. (2009). Performance based budgeting and performance auditing, proceeding ofthe performance auditing. Accountability and Productivity Conference, Tehran. (in Persian)
Azar, A. Zahedi, Sh., Amirkhani, T. (2010). A Model for Implementing Performance-based Budget: A System Dynamics Approach. Iranian journal of management sciences. 5 (18), 29-54. (in Persian)
Azar, A., Khadivar, A. (2011).A linear programming model for performance based budgeting with robust approach. Journal of Public Management, 3(8), 93-120. (in Persian)
Azar, A., Khadivar, A. (2013). A critical post-modern approach to performance-based budgeting. Management Research in Iran, 18 (3), 67-94 (in Persian)
Azar, A., Khadivar, A., Amin Naseri, M.R., Anvari Rostami, A. A. (2011). The presentation of the architecture of the budgeting system based on the intelligent decision support system. Management Research in Iran, 15 (3), 1-22 (in Persian)
Bogsnes, B. (2016). Implementing beyond budgeting: unlocking the performance potential. John Wiley & Sons.
Champion, D., & Wilson, J. M. (2010). The impact of contingency factors on validation of problem structuring methods. Journal of the Operational Research Society, 61(9), 1420–1431.
Curristine, T. (2006). Performance information in the budget process. OECD Journal on Budgeting, 5(2), 87-131.
Curristine, T. (2007). Experience of OECD Countries with Performance Budgeting. In Performance Budgeting (pp. 128-143). Palgrave Macmillan, London.
Flood, R. L. & Jackson, M. C. (1991). Total systems intervention: A practical face to critical systems thinking. Systems Practice, 4(3),197-213.
Green, P. (2014). Critical systems heuristics a basis for evaluation of service in developing countries. International Conference on Commerce, Law and Social Sciences, 4(1),1-10, Bangkok, Thailand.
Hart, D. & Caceres, A. P. (2013). Using Critical Systems Heuristics to Guide Second‐Order Critique of Systemic Practice: Exploring the Environmental Impact of Mining Operations in Southern Peru. System Research and Behavioral science, 31(2), 197-214.
Hossein Zadeh, M; Mehregan, MR; Amiri, M. (2013). Designing a framework for using multiple methodologies in operational research using a comprehensive morphological analysis approach. Industrial Management Perspective, 3 (11), 63-87. (in Persian)
Hossein Zadeh, M; Mehregan, MR; Kiani, M. (2013). Investigate Operations, Science or Technology? What is its significance? Politics, Science and Technology, 5 (4), 33-46.
(in Persian)
Khadivar, Amena (2015). Designing a Hybrid Expert System for Performance Based Budgeting. Seventh International Conference on Performance based Budgeting, 29 and 30 December 1394. San Razi Conference, Tehran.
Khatami, M (2002). Pragmatism and Humanism. Philosophy, 4 (5), 97-112.
Khosravani, F. Azar, A., Khodadad Hosseini, S.H. (2016). Strategy Making Problem Structuring with JOURNEY Making and Drama Theory (Case Study: Green Gas Supply Chain). Modern Research in Decision Making, 1(1), 103-138. (in Persian)
Melkers, J. E., & Willoughby, K. G. (2001). Budgeters’ Views of State Performance-Budgeting Systems: Distinctions across Branches. Public Administration Review, 61(1), 54–64.
McNab, R. M., & Melese, F. (2003). Implementing the GPRA: Examining the prospects for performance budgeting in the federal government. Public budgeting & finance, 23(2), 73-95.
Robinson, M., & Brumby, J. (2005). Does Performance Budgeting Work: An Analytical. Review of the Empirical Literature. IMF Working Paper No. 210, International. Monetary Fund.
Rosenhead, J., & Mingers, J. (2001). Rational analysis for a problematic world revisited (No. 2nd). John Wiley and Sons.
Rosenhead, J. (2006). Past, present and future of problem structuring methods. Journal of the Operational Research Society, 57(7), 759–765.
Sabzian Mosa Abadi, A.S., Bahman, Sh. (2010). Pragmatism and Politics: Reviewing and criticizing pragmatism in the realm of politics and government. Political and International Research, 2 (5), 89-123. (in Persian)
Schick, A. (2003). Does Budgeting have a future? OECD Journal on Budgeting, 2(2), 7-48.
Ulrich, W. (1983). Critical heuristics of social planning: A new approach to practical philosophy. J. Wiley & Sons.
Ulrich, W. (2003). Beyond methodology choice: critical systems thinking as critically systemic discourse. Journal of the Operational Research Society, 54(4), 325-342.
Ulrich, W. (2013). Critical systems thinking. Encyclopedia of Operations Research and Management Science, 314-326.
Ulrich, W. (2005). A Brief Introduction to Critical Systems Heuristics (CSH). ECOSENSUS project website. The Open University, Milton Keynes, UK, 14 October 2005.
Venter, C., & Goede, R. (2016). A critical systems approach to business intelligence system development. In Proceedings of the 59th Annual Meeting of the ISSS-2015 Berlin, Germany (Vol. 1, No. 1).
White, L. (2006). Evaluating problem-structuring methods: developing an approach to show the value and effectiveness of PSMs. Journal of the Operational Research Society, 57(7), 842–855.
Zafar, N. (2008). Performance budgeting in the United Kingdom. OECD Journal on Budgeting, 8)1(, 75-90.